Gaziantep Üniversitesi'nde görevli akademisyenler Suriye'de başlayan iç savaştan dolayı Gaziantep'e göç etmek zorunda kalan Suriyelilerle ilgili geniş çaplı bir araştırmaya imza attı. Akademisyenlerin 2018 ve 2020 yıllarında gerçekleştirdiği 2 aşamalı “Gaziantep'teki Suriyeliler” adlı araştırmada çarpıcı sonuçlara rastlanıldı. Araştırmada 2018'de ülkesine dönmek isteyen Suriyelileri oranı yüzde 56 çıkarken bu oranın 2020 yılında yüzde 65'e yükselmesi dikkat çekti. Araştırma sonucunda Suriyelilerin en büyük probleminin gündelik hayat faturaları olduğu ortaya çıkarken Suriyelilerin Gazianteplilere oranla entegrasyona daha yakın oldukları sonuçlara yansıdı.
20 bin kişiyle bire bir görüşme yapıldı
Şahinbey ve Şehitkamil ilçelerine bağlı 174 mahallede yapılan araştırmada yarısı Suriyeli diğer yarısı Gaziantepli olan 4 bin 500'den fazla haneye gidilirken yaklaşık 20 bin kişiyle görüşüldü. Care International'in Turkey ve IOM'in katkılarıyla yapılan araştırma “Gaziantep Monitörü 2020” ismiyle kitaplaştırılırken araştırmada Gaziantepliler ve Suriyeliler arasındaki benzerlikler, farklılar, Suriyelilerin uyumu ve daha birçok konu ele alındı.
“Suriyelilerin yüzde 65'i ülkesine dönmek istiyor”
2020 yılı araştırmalarının sonuçlarını 2018 yılında yayınladıkları “Gaziantep'teki Suriyeliler” araştırmasının devamı niteliğinde olduğunu aktaran Gaziantep Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nuri Gültekin, araştırmayı Suriyeliler adına uyumun ne aşamada olduğunu öğrenme amacıyla yaptıklarını söyledi. Görüştükleri hanelerin yarısının Gaziantepli diğer yarısının Suriyeli olduğunu aktaran Gültekin, “Bizim için en ilginç sonuçlardan bir tanesi belli bir mesafeye rağmen hala uyumla ilgili umudun olmasıydı. Ancak o kadar da iyimser olmayı gerektirmeyen işaretler var. Politika oluşturucuların göçe, uyuma, mültecilere dair çok dikkat etmesi gereken hususlar olduğunu keşfettik. Mesela bulduğumuz en ilginç sonuçlardan bir tanesi 2018'de Suriyelilerin yüzde 56'sı ülkelerine dönmek istiyordu. Ancak 2020 yılındaki araştırmada geri dönmeyi düşünenlerin oranı yüzde 65'e çıktı. Bu üzerinde durulması gereken bir husustur” ifadelerini kullandı.
“Kira artışının Suriyelilerden kaynaklandığını düşünüyorlar”
Aradan geçen bu süre içerisinde Suriyelilere dair entegrasyon, eğitim, sağlık ve istihdam alanlarında problem oluştuğunu paylaşan Gültekin, çok sayıda Suriyelinin batı ülkelerine göç etmesinin de Suriyelileri çıkmak istemelerinde etkili olduğunu dile getirdi. Gazianteplilerin büyük çoğunluğunun Suriyelileri ‘savaştan kaçan insanlar' olduğunu anlatan Gülketin, “Çok olumsuz yaklaşanlar yok ama çok ciddi anlamda olumlu yaklaşanlarda yok. Gazianteplilerin büyük bir kısmı kendilerinin Suriyelilere hiç benzemediklerini söylüyorlar. Açıkçası bu Suriyeliler ve Gazianteplilerle ilgili önemli bir parametredir. Bir diğer ilginç nokta ‘kardeşlik'söyleminin sahada pek bir karşılığı olmadığını görüyoruz. İnsanlar bu konuda çok daha gerçekçi bakıyorlar. Gaziantepliler şehirdeki kira artışının en büyük nedeni olarak Suriyelileri görüyor” dedi.
“Suriyelilerin yüzde 40'ı başka bir ülkeye gitmek istiyor”
Yaptıkları araştırmanın Türkiye'de bir ilk olduğunu sözlerine ekleyen Gültekin, “Özellikle Gaziantep'teki Suriyeliler meselesi aslında bir yoksulların karşılaşması meselesidir. Türkiye'de Suriyelilere dair yapılan birçok araştırma var fakat sınıf içi etkileşimler bakımından ilk defa böyle bir araştırma yapıldı. Biz daha çok yoksul, alt ve orta sınıflar arasındaki etkileşime baktık. Türkiye'de Suriyelilere dair yapılan en detaylı araştırma bizim araştırmadır diyebiliriz. 2018 ile 2020 yıllarında yapılan araştırmalar arasındaki en çarpıcı sonuç gitmek isteyenlerin oranının artmasıdır. Bunda pek çok sebep var. 2018 yılında Suriyeliler için en büyük problem şehirdeki kiralardı. Fakat 2020 araştırmasında en büyük problem olarak gündelik hayat faturaları çıktı. Kararsızların oranı dağıtıldığında Suriyelilerin yüzde 40'ı uygun koşullar oluştuğunda başka bir ülkeye gitmek istiyor” şeklinde konuştu.
“Suriyeli kadınlar iş hayatına girmeye başladı”
Araştırma ekibinin içerisinde yer alan Dr. Şenay Leyla Kuzu ise araştırma sonucunda hem Suriyeli hem de Gaziantepli kadınların çalışma hayatının dışında olduklarını gördüklerini söyledi. Kadınların daha çok hane işleriyle uğraştıklarını paylaşan Kuzu, “Göç ve mültecilik kadınlar açısında çok stresli bir süreç ve zaman geçtikçe hane gelirinin düşmesiyle ekonomik hayata katılmaları bir zorunluluk olarak karşımıza çıkıyor. Eğitimleri ve beceriyle doğru orantılı olarak Suriyeli kadınlar iş hayatına da girmeye başladıklarını söyleyebiliriz. Kadınların çocukların eğitimiyle ilgili çok ciddi alakadar olduklarını gördük. Suriyeli kadınlar okullarda çok rahat olduklarını ve mahallelerinde kendilerini güvende hissettiklerini görüyoruz” ifadelerine yer verdi.
“Suriyeliler medyayı sosyal medyadan takip ediyor”
Kültürel benzerlikler konusunda Suriyelilerin kendilerini Gazianteplilerle benzer gördüklerine dikkat çeken Dr. Mesut Yücebaş'ta, Gazianteplilerin Suriye lokantalarına hiç gitmediklerini, Suriyelilerin ise Gaziantep lokantalarına gittiklerini söyledi. Komşuluk ilişkileri bakımından Suriyelilerin Gazianteplilerle ilişki yürütebildiklerini ifade eden Yücebaş, “Suriyeliler ve Gaziantepliler en önemli iletişim aracı olarak televizyonu görüyor. Yazılı basın oldukça düşük seviyede takip ediliyor. Suriyeliler sosyal medyayı çok yoğun bir şekilde kullanıyor. Suriyeliler kendi sorunları konusunda bilgi almak isterken daha çok sosyal medyaya yöneliyorlar. Kendi coğrafyalarındaki iktidar ilişkilerinden bağımsız haber alma ağlarına ulaşma kolaylığından dolayı sosyal medyayı kullanıyorlar. En çok da nefret söylemine sosyal medyadan karşılaştıklarını ifade ediyorlar. Suriyeliler yerel ve ana akım medyanın kendilerine dönük karşıt dil kullanmasından da yakınıyorlar” diye konuştu.